Bij herstructureringen of een wijziging van aandeelhouders denk je misschien niet direct aan de fiscale gevolgen van opgebouwde reserves zoals de herinvesteringsreserve (HIR). Toch kunnen die impact hebben. Een recente uitspraak van het gerechtshof bevestigt dat je geen beroep kunt doen op het vertrouwensbeginsel als de Belastingdienst zich stilhoudt. Zonder een expliciet standpunt kun je geen rechten ontlenen aan hoe aangiften in latere jaren zijn behandeld.
Wat speelde er?
Een beheer- en exploitatiemaatschappij exploiteerde onroerend goed en had een HIR van ruim € 1,3 miljoen op de balans staan. In augustus 2016 schonk de meerderheidsaandeelhouder zijn belang (95%) aan een vennootschap van zijn zoon. Fiscaal gezien is dit een belangrijke wijziging van aandeelhouders. De inspecteur liet de HIR in 2016 vrijvallen in de winst, inclusief een extra toevoeging van ruim € 500.000 door een verkoop in september van dat jaar. De bv accepteerde dit standpunt niet en nam de HIR ook in latere jaren nog steeds op in de aangifte.
Je zou in zo’n situatie misschien denken: “Maar in latere jaren heeft de Belastingdienst onze aangiften gewoon gevolgd, inclusief de HIR. Dan mogen we toch aannemen dat het goed zit?”
Die gedachtegang bleek juridisch niet houdbaar.
Waarom geen beroep op het vertrouwensbeginsel?
De bv stelde dat de Belastingdienst in latere jaren:
✔️ de ingediende aangiften met HIR gewoon heeft gevolgd;
✔️ vragen stelde over de HIR zonder de eerdere aanpak te herzien;
✔️ pas in 2020 expliciet oordeelde over het vervallen van de HIR wegens gebrek aan herinvesteringsvoornemen.
Maar het hof was helder: dat is niet voldoende om te kunnen spreken van gewekt vertrouwen.
✅ De inspecteur had vanaf 2016 een consequent standpunt: de HIR moest vrijvallen.
✅ Hij heeft nooit een gunstiger standpunt ingenomen.
✅ Vragen stellen is nog geen toezegging.
✅ Standpunten over latere jaren kun je niet automatisch toepassen op eerdere jaren.
Wat betekent dit voor jou?
Werk je met fiscale reserves zoals de HIR en verandert er iets in je structuur, bijvoorbeeld bij een schenking van aandelen of een overname? Dan is het belangrijk dat je het volgende in de gaten houdt:
✅ Verwacht geen impliciete goedkeuring: Alleen een expliciete toezegging van de Belastingdienst telt.
✅ Laat herstructureringen altijd vooraf toetsen: Vraag om duidelijkheid via vooroverleg of een standpuntbepaling.
✅ Documenteer alles goed: Bewaar schriftelijke bevestigingen en correspondentie waarin standpunten worden ingenomen.
✅ Wees alert op aandeelhouderswijzigingen: Deze kunnen gevolgen hebben voor fiscale reserves zoals HIR, oudedagsverplichting of fiscale eenheden.
✅ Trek geen conclusies uit stilte: Als de Belastingdienst jaren niets zegt, betekent dat nog niet dat ze akkoord zijn.
Conclusie
Deze zaak laat zien dat je niet kunt vertrouwen op het stilzwijgen van de Belastingdienst. Alleen expliciete standpunten tellen. Zeker bij herstructureringen of schenkingen van aandelen is het verstandig om vooraf fiscale duidelijkheid te vragen. Zo voorkom je onaangename verrassingen achteraf. Wil je weten wat de gevolgen zijn van een geplande overdracht of herstructurering? Neem dan tijdig contact met ons op. We denken graag met je mee en helpen je bij het vastleggen van de juiste fiscale afspraken.
