Een fiscale reserve jarenlang op de balans laten staan terwijl de herinvestering nooit heeft plaatsgevonden? Dan kan de Belastingdienst alsnog ingrijpen. In een recente uitspraak bevestigde het gerechtshof dat een te lang aangehouden herinvesteringsreserve (HIR) alsnog moet vrijvallen – zelfs jaren later – op basis van de zogenoemde foutenleer.
Wat speelde er?
Een vennootschap verkocht in 2005 een bedrijfsmiddel en vormde toen een HIR van € 1.500.000. De bedoeling was dit bedrag binnen drie jaar te herinvesteren in een nieuw bedrijfsmiddel. Dat gebeurde niet, en tóch bleef de reserve jarenlang op de balans staan – tot eind 2015. Toen de Belastingdienst in 2016 de aangifte vennootschapsbelasting onder de loep nam, liet de inspecteur de HIR alsnog ten gunste van de winst vrijvallen. Volgens hem had dat eigenlijk al in 2008 moeten gebeuren, toen duidelijk was dat er geen herinvesteringsvoornemen meer was.
Een complicerende factor: de vennootschap had in de aangifte over 2016 ten onrechte ingevuld dat de vervreemding pas in 2016 had plaatsgevonden. Hierdoor leek het alsof de herinvesteringstermijn pas in 2019 zou aflopen.
Wat oordeelde de rechter?
Zowel de rechtbank als het gerechtshof gaven de Belastingdienst gelijk. De inspecteur mocht de HIR alsnog laten vrijvallen in 2016, omdat dat het oudst openstaande jaar was. Het feit dat de reserve jarenlang onterecht op de balans stond, betekende dat er sprake was van een fout die hersteld moest worden. Die herstelmogelijkheid is vastgelegd in de zogenaamde foutenleer. Deze stelt dat fiscaal onjuiste posten in het oudst nog te corrigeren jaar alsnog mogen worden aangepast. In dit geval dus 2016. De rechter veegde ook het argument van tafel dat de Belastingdienst te laat zou zijn of een navorderingsaanslag had moeten opleggen. Dat was niet aan de orde, omdat de correctie via de gewone aanslag is verlopen.
Wat kun je hiervan leren?
Deze zaak laat duidelijk zien dat fiscale reserves zoals de HIR niet eindeloos op de balans mogen blijven staan. Wordt er niet binnen drie jaar herinvesteerd, dan moet de reserve vervallen ten gunste van de winst. Doe je dat niet, dan kan de Belastingdienst dit jaren later alsnog corrigeren – met directe impact op je belastbare winst. En let op: als je in een latere aangifte onjuiste gegevens invult (zoals een verkeerd jaar van vervreemding), kan dat je positie flink verzwakken.
Hulp nodig bij het juist toepassen van de HIR?
Bij Van Berkel Accountants houden we altijd scherp in de gaten of fiscale reserves nog rechtmatig zijn. Of het nu gaat om herinvesteringen, afboekingen of correcties in de aangifte – wij zorgen dat je tijdig en juist handelt.
