Stel: je sluit met de Belastingdienst een vaststellingsovereenkomst (VSO) over je cryptovermogen. Alles lijkt geregeld. Maar vlak daarna wordt je wallet gehackt en ben je ál je crypto’s kwijt. Toch krijg je alsnog een aanslag voor belasting in box 3. Kan dat zomaar? In een recente uitspraak oordeelde de rechtbank van niet — en dat biedt belangrijke lessen voor cryptobeleggers én adviseurs.
Wat speelde er?
Een ondernemer belegt in bitcoins en sluit in 2021 een VSO met de Belastingdienst. Daarin wordt zijn box 3-vermogen vastgesteld, en hij verklaart afstand te doen van bezwaar en beroep “voor zover het de in de VSO geregelde onderwerpen betreft.”
Maar dan slaat het noodlot toe: direct na ondertekening wordt zijn cryptowallet gehackt. Zijn volledige cryptovermogen is verdwenen. Toch legt de Belastingdienst een navorderingsaanslag op, op basis van het vastgestelde vermogen en het forfaitaire rendement. Het bezwaar van de ondernemer wordt niet inhoudelijk behandeld — volgens de inspecteur heeft hij immers afstand gedaan van bezwaar en beroep.
Wat zegt de rechtbank?
De rechtbank stelt vast dat de VSO alleen ging over de hoogte van het vermogen, niet over de belastingheffing daarover. De ondernemer heeft dus niet ondubbelzinnig afstand gedaan van zijn recht om bezwaar te maken tegen de belastingaanslag zelf. En dus moet de Belastingdienst het bezwaar wél inhoudelijk behandelen.
Daarbij speelt ook het zogeheten Kerstarrest een grote rol. Dat arrest bepaalt dat het box 3-stelsel — waarin belasting wordt geheven over een fictief rendement — in strijd kan zijn met het eigendomsrecht als het werkelijke rendement (veel) lager is. In dit geval is het werkelijke rendement zelfs negatief: het vermogen is volledig verdwenen. En dan kan sprake zijn van een buitensporige last.
Praktische lessen voor jouw praktijk
Voor adviseurs én cryptobeleggers valt hier veel van te leren:
✔️ Let op de reikwijdte van een VSO
Een VSO over het vermogen is nog geen vrijbrief voor belastingheffing. Laat expliciet opnemen wat er wel en niet onder valt.
✔️ Beoordeel altijd de individuele omstandigheden
Een hack, crash of ander verlies kan grote invloed hebben op het werkelijke rendement — en dus op de juridische houdbaarheid van de aanslag.
✔️ Verwijs naar het Kerstarrest bij negatief rendement
Wordt belasting geheven terwijl je klant aantoonbaar verlies lijdt? Dan is een beroep op het eigendomsrecht mogelijk.
✔️ Laat de Belastingdienst niet wegkomen met een standaardafwijzing
Als bezwaar ten onrechte als “niet ontvankelijk” wordt afgewezen, loont het vaak om door te zetten naar de rechter.
Tot slot
Heb je cliënten met crypto in box 3 of te maken met verlies op vermogen? Laat ons meekijken naar de mogelijkheden voor bezwaar. Het verschil zit vaak in de details — en goede vastlegging is essentieel.
