De winst uit onderneming bestaat uit het gezamenlijke bedrag van de winst die iemand behaalt uit één of meer ondernemingen. Wie binnen één eenmanszaak meerdere activiteiten uitvoert die geen onderlinge samenhang hebben, loopt het risico dat de Belastingdienst deze activiteiten los van elkaar beoordeelt.
Dat kan grote gevolgen hebben: als een activiteit structureel verliesgevend is en niet meer als bron van inkomen wordt gezien, zijn de kosten niet langer aftrekbaar – ook niet als andere activiteiten binnen dezelfde onderneming wél winstgevend zijn.
Casus: twee totaal verschillende activiteiten
Een ondernemer drijft sinds 1993 een eenmanszaak met twee heel verschillende activiteiten:
- in Nederland verzorgt hij MBA-modulen op masterniveau;
- daarnaast organiseert hij groepsreizen naar West-Europa voor Braziliaanse bedrijven.
Na een boekenonderzoek oordeelt de Belastingdienst dat deze activiteiten geen samenhang vertonen.
De Nederlandse activiteiten vallen onder onderwijs, terwijl de Braziliaanse activiteiten meer lijken op reisbureauwerkzaamheden. De klantenkring, vaardigheden en geografische focus verschillen volledig.
Dat de ondernemer één winst- en verliesrekening opstelt, maakt dat niet anders. Ook het beroep op het vertrouwensbeginsel slaagt niet: de inspecteur had in 2019 al duidelijk aangegeven dat het volgen van eerdere aangiften geen vertrouwen wekt voor latere jaren.
Beoordeling per activiteit
De rechtbank geeft de Belastingdienst gelijk. Voor het aannemen van samenhang moet sprake zijn van activiteiten die elkaar versterken, bijvoorbeeld door vergelijkbare klanten, producten of vaardigheden.
Wordt die samenhang niet vastgesteld, dan wordt per activiteit afzonderlijk beoordeeld of sprake is van een bron van inkomen. Daarbij gelden drie voorwaarden:
- deelname aan het economisch verkeer;
- het oogmerk om voordeel te behalen;
- een objectieve verwachting dat dat voordeel ook redelijkerwijs kan worden behaald.
De rechtbank oordeelt dat de Braziliaanse reisactiviteiten niet aan de derde voorwaarde voldoen. De ondernemer leed structureel verlies en behaalde slechts in 2000, 2006 en 2010 enige omzet.
Geen kostenaftrek of stakingsverlies
Omdat de reisactiviteiten geen bron van inkomen vormen, zijn de gemaakte kosten niet aftrekbaar. De ondernemer betoogde nog dat hij een stakingsverlies mocht nemen voor de afwaardering van onderhanden werk, buitenlandse valuta en een pand in Brazilië, maar ook dat werd afgewezen.
Zonder bron van inkomen is er immers geen grond voor waardevermindering van activa.
Wat betekent dit voor jou?
Heb je meerdere activiteiten binnen je onderneming? Zorg dan dat duidelijk is dat ze inhoudelijk en economisch met elkaar samenhangen. Bestaan er grote verschillen in doelgroep, werkzaamheden of regio, dan kan de Belastingdienst de activiteiten als losstaande ondernemingen zien – met gevolgen voor je aftrekposten en winstberekening.
Wij helpen je graag beoordelen hoe jouw activiteiten fiscaal het best kunnen worden ingericht.
